Hoewel ouders op een bepaald moment in hun leven wel een deel van hun vermogen wensen over te dragen aan hun kinderen, schrikt deze gedachte hen ook af. Wat als de kinderen niet bedachtzaam omgaan met de geschonken goederen? En zullen zij zelf wel nog voldoende vermogen hebben om hun levensstandaard te behouden? De maatschap als controlevehikel in combinatie met de schenking van haar deelgerechtigdheden, kan deze bekommernissen dekken.

Oprichting van een maatschap

Een maatschap is een vennootschap, maar dan wel één waarvoor een grote contractuele vrijheid en soepelheid geldt. De werking van een maatschap is namelijk slechts in zeer beperkte mate wettelijk geregeld. Zodoende kunnen de statuten op maat worden geschreven, naargelang de wensen van de ouders.

Bij de oprichting wordt het familiaal vermogen (bv. een effectenportefeuille of aandelen) dat men naar de volgende generatie wenst over te dragen, ingebracht in de maatschap. Vermits een maatschap geen rechtspersoonlijkheid bezit, zal dit vermogen in onverdeeldheid toebehoren aan de maten, in verhouding tot ieders aandeel in de maatschap.

Veelal zullen de ouders worden aangesteld als statutaire zaakvoerders. Door hun bevoegdheden duidelijk en ruim te omschrijven, behouden zij ook na de schenking de zeggenschap over het ingebrachte vermogen.

Schenking van de deelgerechtigdheden van de maatschap

De oprichting van een maatschap alleen is niet voldoende om tot een volwaardige familiale planning te komen. De deelgerechtigdheden dienen immers nog te worden overgedragen aan de kinderen via een schenking.

Deze schenking kan plaatsvinden voor een Belgische notaris. Bij een schenking in rechte lijn zal een schenkbelasting van 3% verschuldigd zijn. Bij een schenking aan alle andere personen bedraagt het tarief 7%.

De schenking kan ook georganiseerd worden voor een notaris in Nederland, zonder dat hierbij enige schenkbelasting verschuldigd is. Wel moet er rekening mee gehouden worden dat wanneer de schenker binnen de 3 jaar (in bepaalde gevallen 7 jaar) na de schenking komt te overlijden, er op de geschonken goederen toch nog erfbelasting verschuldigd is. Deze risicotermijn geldt niet wanneer er wordt geschonken voor een Belgische notaris.

Tevens moet gewezen worden op een nieuw standpunt van de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL), dat schenkingen met voorbehoud van vruchtgebruik voor Nederlandse notarissen viseert. Een gesplitste inschrijving van effecten of geldbeleggingen wordt namelijk vermoed een ‘bedekte bevoordeling’ te zijn, en heeft tot gevolg dat bij het later overlijden van de schenker-vruchtgebruiker, de begiftigde-blote eigenaar toch nog erfbelasting moet betalen op de geschonken goederen, zelfs wanneer de risicotermijn van 3 (of 7) jaar reeds voorbij is. In de bijdrage “Is schenken voor een Nederlandse notaris nog interessant?” wordt hier dieper op ingegaan.

Naast het fiscale luik, dient uiteraard ook de nodige aandacht te worden besteed aan de modaliteiten van de schenking. Zo kan de schenking van de deelgerechtigdheden van de maatschap met voorbehoud van vruchtgebruik gebeuren, met het oog op het behoud van een periodiek inkomen. Hierbij bestaat dan wel het risico dat er in een bepaald jaar geen of nauwelijks intresten of dividenden voorhanden zijn en dat de schenkers dus ook geen inkomsten verkrijgen. Ook het nieuwe standpunt van VLABEL inzake gesplitste inschrijvingen gooit hierbij roet in het eten (zie hiervoor).

Een alternatief kan er dan ook in bestaan om de deelgerechtigdheden in volle eigendom te schenken. Als voorwaarde bij de schenking kan de kinderen dan de last worden opgelegd om periodiek een lijfrente te betalen aan de ouders. Het spreekt voor zich dat een goede opmaak van de statuten van de maatschap van cruciaal belang is opdat de controle over het familievermogen bij de gewenste personen terechtkomt.

Gelet op onze expertise, staat Lemon Consult u graag professioneel bij voor de redactie van uw maatschapscontract en schenkingsakte. Aarzel niet ons te contacteren voor een vrijblijvend eerste gesprek.

Dieter Bossuyt
Belastingconsulent