Je hebt het ongetwijfeld al gehoord. Ten laatste op 31 december 2023 moet de akte ondertekend worden die de statuten van je vennootschap aan het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (‘WVV’) aanpast. Een verplichte formaliteit? Inderdaad, maar zie dit eerder als een opportuniteit om je statuten aan te passen op jouw maat. De nieuwe mogelijkheden kunnen immers interessant zijn voor jouw situatie.
Sommige maatregelen van de nieuwe wet zijn al automatisch in werking getreden, zelfs al zijn je statuten nog niet aangepast. Zo moeten oude BVBA’s zich sinds enige tijd al BV (besloten vennootschap) noemen. Toch moeten de statuten nog aangepast worden.
Hieronder lichten we enkele zaken toe die van bijzonder nut kunnen zijn:
Eénpersoons-NV
Éénhoofdigheid is niet langer een probleem voor de NV. Zowel NV’s als BV’s kunnen voortaan in handen zijn van één aandeelhouder.
Mogelijks heb je destijds een vriend of familielid betrokken bij je NV om tot het vereiste aantal aandeelhouders te komen. Dit is niet langer nodig, gezien het minimum aantal aandeelhouders ook voor de NV beperkt werd tot één.
Overdraagbaarheid van aandelen
Ook bij de BV heb je nu vrije keuze tussen maximale openheid of beslotenheid van de vennootschap.
De overdrachtsbeperkingen zijn van aanvullend recht geworden, zodat deze enkel van toepassing zijn als je zelf geen regeling op maat hebt voorzien.
Je kan een goedkeuringsclausule opnemen, een voorkooprecht toekennen, voorkeursclausules voorzien, of zelf de vrije overdraagbaarheid van aandelen in de statuten opnemen. Maak van de gelegenheid gebruik om deze regels op maat van jouw persoonlijke situatie te schrijven.
Zijn er meerdere aandeelhouders in je vennootschap? Dan gaat dit hand in hand met een goed uitgewerkte aandeelhoudersovereenkomst.
Uittreding en uitsluiting
Het kan dat een aandeelhouder vrijwillig uit de vennootschap wil treden, of dat de algemene vergadering beslist om een aandeelhouder uit de vennootschap te sluiten. Dit kan enkel als de mogelijkheid hiertoe in de statuten uitgewerkt is. Door dergelijke mogelijkheid op te nemen, verminder je de kans op langdurige onzekere procedures voor de rechtbank.
Zo’n exitmechanisme is een bijzondere vorm van overdracht van aandelen gezien de aandelen aan de vennootschap zelf overgedragen worden. Niet de aandeelhouders, maar de vennootschap draagt de kost van die overname van aandelen. De uittredende of uitgesloten aandeelhouder zal recht hebben op betaling van een scheidingsaandeel door de vennootschap zelf. Om discussie te vermijden kan je de waarderingsmethode van dat scheidingsaandeel ook best in de statuten of een afzonderlijke overeenkomst vastleggen.
Meervoudig stemrecht
Met het oog op een toekomstige overdracht van de aandelen van het familiebedrijf aan je opvolgers, zal behoud van controle meestal een aandachtspunt zijn. Je bent niet langer verplicht om aan elk aandeel één stem toe te kennen. Bovendien kan je naast aandelen zonder stemrecht ook aandelen met meervoudig stemrecht toekennen. Er kunnen dus meerdere aandeelsoorten gecreëerd worden. Zo kan je ook na een schenking in volle eigendom van een groot deel van de aandelen toch controle behouden.
Disproportionele winstverdeling
De statuten kunnen ook voorzien dat de winst disproportioneel tussen de aandeelhouders verdeeld wordt. Voor bepaalde aandeelhouders kan je het dividendrecht beperken en voor andere een hogere winstuitkering toekennen. Belangrijk is dat alle aandeelhouders evenwel een redelijke kans op winst moeten hebben, zodat je de winstdeelname niet volledig kan uitsluiten. Zo kan je bijvoorbeeld voorzien dat je afstammelingen slechts winstgerechtigd zijn wanneer je zelf reeds een minimumbedrag aan dividend zal ontvangen.
Interimdividenden
Net zoals dat reeds mogelijk was voor de NV, kan je in de statuten bepalen dat het bestuursorgaan van de BV interimdividenden mag uitkeren gedurende het lopende boekjaar. Dit is een interessante optie indien je vervroegd gelden uit de vennootschap nodig zou hebben.
Samenstelling van het bestuursorgaan
Het bestuur van je vennootschap kan je, zowel bij de NV als bij de BV, verder op maat regelen. Maak hiervan gebruik om dit af te stemmen op jouw situatie:
- Voor de NV is het niet langer vereist dat er een meerhoofdige raad van bestuur benoemd is die op haar beurt een gedelegeerd bestuurder aanstelt. Je kan onmiddellijk voorzien dat de vennootschap door een enige bestuurder bestuurd wordt, door dit zo in de statuten op te nemen.
- De mogelijkheid om een gedelegeerd bestuurder aan te stellen is niet langer beperkt tot een NV. Ook in een BV kan die mogelijkheid voorzien worden, zodat je als gedelegeerd bestuurder ook alleen kan handelen.
- Daarnaast bestaat de mogelijkheid om vertegenwoordigingsclausules, zoals een ‘meerhandtekeningsclausule’, te voorzien, zodat de handtekenbevoegdheid van je medebestuurders beperkt wordt. Je kan deze bevoegdheid opdragen aan één of meerdere bestuurders, afhankelijk van het soort handelingen die gesteld worden of het bedrag van de verrichting waarover het gaat. Zo kan je bijvoorbeeld opnemen dat de bestuurders voor courante bedrijfshandelingen elk afzonderlijk kunnen handelen, maar dat er steeds 2 handtekeningen vereist zijn voor een verkoop van vastgoed.
- In de statuten kan je verder een opvolgingsregeling voorzien voor het geval je onbekwaam wordt of komt te overlijden. Door opvolgende bestuurders in de statuten aan te stellen, kunnen zij onmiddellijk de nodige beslissingen nemen, zonder dat zij hun benoeming door de algemene vergadering moeten afwachten. Zo wordt discussie binnen de familie vermeden omtrent wie je plaats als (enige) bestuurder dient in te nemen. In de NV met één bestuurder kan je slechts één opvolgende bestuurder in de statuten opnemen.
Ad nutum herroepbaarheid mandaat
In de statuten kan een ontslagbescherming voor de bestuurder opgenomen worden. Zo kan de mogelijkheid tot onmiddellijke beëindiging van je bestuursmandaat uitdrukkelijk beperkt worden. Bovendien kan in een opzegtermijn of een ontslagvergoeding voorzien worden, tenzij er sprake is van een ontslag om wettige redenen.
Cumulverbod van bestuursmandaten
Tenslotte geven we nog mee dat er niet langer met meerdere petjes in eenzelfde bestuursorgaan gezeteld kan worden. Het is mogelijk dat je als bestuurder benoemd werd in eigen naam en als vaste vertegenwoordiger van een bestuurder-rechtspersoon. Dit kan niet langer. Eén persoon kan slechts in één hoedanigheid in één bestuursorgaan zetelen.
Daarnaast is er ook een cascadeverbod, zodat er onmiddellijk een natuurlijk persoon als vaste vertegenwoordiger moet worden aangeduid, en bijvoorbeeld niet langer je managementvennootschap als ‘tussen’- vaste vertegenwoordiger aangesteld wordt.
Dit zijn slechts enkele nieuwe mogelijkheden die je mee in overweging kan nemen naar aanleiding van de verplichte statutenwijziging die zal moeten doorgevoerd worden.
Gevolgen als je je statuten niet vóór 1 januari 2024 aanpast? Je vennootschap zal dan automatisch worden omgevormd naar de meest aansluitende rechtsvorm. Zo bestaat de kans dat je bepaalde opportuniteiten laat liggen die het nieuwe WVV biedt omdat de statuten nog zijn opgesteld conform de oude vennootschapswetgeving.
Bovendien ben je bij gebrek aan aanpassing als bestuurder persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk voor eventuele schade die daardoor wordt geleden door de vennootschap of een derde.
De agenda’s van de notarissen raken snel vol. Hoog tijd dus om je te laten adviseren en actie te ondernemen.
Dana Vandaele
Expert vermogensplanning