Je hebt het ongetwijfeld al gehoord. Ten laatste eind 2023 moet de akte ondertekend worden die de statuten van je vennootschap aan het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (‘WVV’) aanpast. Een verplichte formaliteit? Inderdaad, maar zie dit eerder als een opportuniteit om je statuten aan te passen op jouw maat. De nieuwe mogelijkheden kunnen interessant zijn voor jouw situatie.

Sommige maatregelen van de nieuwe wet zijn automatisch in werking getreden, zelfs al zijn je statuten nog niet aangepast. Zo moeten oude BVBA’s zich sinds enige tijd al BV (besloten vennootschap) noemen. Toch moeten je statuten nog aangepast worden.

Hieronder lichten we enkele zaken toe die van bijzonder nut kunnen zijn voor de aanpassing van je statuten:

EénpersoonsNV

Éénhoofdigheid is niet langer een probleem voor de NV. Zowel NV’s als BV’s kunnen voortaan eigendom zijn van één aandeelhouder.

Mogelijks heb je destijds een vriend of familielid betrokken bij je NV om tot het vereiste aantal aandeelhouders te komen. Dit is niet langer nodig, gezien het minimum aantal aandeelhouders ook voor de NV werd beperkt tot één.

Overdraagbaarheid van aandelen

Ook bij de BV heb je nu vrije keuze tussen maximale openheid of beslotenheid van de vennootschap.

De overdrachtsbeperkingen zijn van aanvullend recht geworden, zodat deze enkel van toepassing zijn indien je er zelf geen op maat in je statuten hebt opgenomen.

Je kan een goedkeuringsclausule regelen, een voorkooprecht toekennen, voorkeursclausules voorzien, of zelf de vrije overdraagbaarheid van aandelen in de statuten opnemen. Maak van de gelegenheid gebruik om deze regels op maat van jouw persoonlijke situatie te schrijven.

Zijn er meerdere aandeelhouders in je vennootschap? Dan gaat dit hand in hand met een goed uitgewerkte aandeelhoudersovereenkomst.

Uittreding en uitsluiting

Het kan dat een aandeelhouder vrijwillig uit de vennootschap wil treden, of dat de algemene vergadering beslist om een aandeelhouder uit de vennootschap te sluiten. Dit kan enkel indien de mogelijkheid hiertoe in de statuten uitgewerkt is. Door dergelijke mogelijkheid op te nemen, verminder je de kans op langdurige onzekere procedures voor de rechtbank.

Dergelijk exitmechanisme is een bijzondere vorm van overdracht van aandelen gezien de aandelen aan de vennootschap zelf overgedragen worden. Niet de aandeelhouders, maar de vennootschap draagt de kost van die overname van aandelen. De uittredende of uitgesloten aandeelhouder zal recht hebben op betaling van een scheidingsaandeel door de vennootschap zelf. Om discussie te vermijden kan je de waarderingsmethode van dat scheidingsaandeel ook best in de statuten of een afzonderlijke overeenkomst vastleggen.

Meervoudig stemrecht

Met oog een toekomstige overdracht van de aandelen van het familiebedrijf aan je afstammelingen, zal behoud van controle meestal een aandachtspunt zijn. Je bent niet langer gehouden om elk aandeel één stem toe te kennen. Voortaan kan je naast aandelen zonder stemrecht ook aandelen met meervoudig stemrecht toekennen. Er kunnen meerdere aandeelsoorten gecreëerd worden. Zo kan je ook na een schenking in volle eigendom van een groot deel van de aandelen toch controle behouden.

Disproportionele winstverdeling

De statuten kunnen ook voorzien dat de winst disproportioneel tussen de aandeelhouders verdeeld wordt. Voor bepaalde aandeelhouders kan je het dividendrecht beperken en voor andere een hogere winstuitkering toekennen. Belangrijk is dat alle aandeelhouders evenwel een redelijke kans op winst moeten hebben, zodat je de winstdeelname niet volledig kunt uitsluiten. Zo kan je bijvoorbeeld voorzien dat je afstammelingen slechts winstgerechtigd zijn wanneer je zelf reeds een minimumbedrag aan dividend zal ontvangen.

Interimdividenden

Net zoals dat reeds mogelijk was voor de NV, kan je in de statuten voorzien dat het bestuursorgaan van de BV interimdividenden mag uitkeren gedurende het lopende boekjaar. Dit is een interessante optie indien je later vervroegd gelden ter beschikking nodig zou hebben.

Samenstelling van het bestuursorgaan

Het bestuur van je vennootschap kan je, zowel bij de NV als bij de BV, verder op maat regelen. Maak hiervan gebruik om dit af te stemmen op jouw situatie:

  • Voor de NV is het niet langer vereist dat er een meerhoofdige raad van bestuur benoemd is die op haar beurt bijvoorbeeld jou als gedelegeerd bestuurder aanstelt. Je kan onmiddellijk voorzien dat de vennootschap door jou als enige bestuurder bestuurd wordt, door dit zo in de statuten op te nemen.
  • De mogelijkheid om een gedelegeerd bestuurder aan te stellen is niet langer beperkt tot een NV. Ook in een BV kan die mogelijkheid voorzien worden, zodat je als gedelegeerd bestuurder ook alleen kan handelen.
  • Daarnaast bestaat de mogelijkheid om vertegenwoordigingsclausules zoals bijvoorbeeld een ‘meerhandtekeningsclausule’ te voorzien, zodat de tekenbevoegdheid van je medebestuurders beperkt wordt. Je kan deze bevoegdheid opdragen aan één of meerdere bestuurders, afhankelijk van het soort handelingen die gesteld worden of het bedrag van de verrichting waarover het gaat. Zo kan je opnemen dat de bestuurders voor courante bedrijfshandelingen elk afzonderlijk kunnen handelen, maar dat jouw handtekening steeds mee vereist is voor een verkoop van vastgoed van je vennootschap.
  • In de statuten kan je verder een opvolgingsregeling voorzien voor het geval je onbekwaam wordt of komt te overlijden. Door opvolgende bestuurders in de statuten aan te stellen, kunnen zij onmiddellijk de nodige beslissingen nemen, zonder dat zij hun benoeming door de algemene vergadering moeten afwachten. Zo wordt discussie binnen de familie vermeden omtrent wie je plaats als (enige) bestuurder dient in te nemen. In de NV met één bestuurder kan je slechts één opvolgende bestuurder in de statuten opnemen.

Ad nutum herroepbaarheid mandaat

In de statuten kan een ontslagbescherming voor de bestuurder opgenomen worden. Zo kan de mogelijkheid tot onmiddellijke beëindiging van je bestuursmandaat uitdrukkelijk beperkt worden. Bovendien kan in een opzegtermijn of een ontslagvergoeding voorzien worden, tenzij er sprake is van een ontslag om wettige redenen.

Cumulverbod van bestuursmandaten

Tenslotte geven we nog mee er niet langer met meerdere petjes in eenzelfde bestuursorgaan gezeteld kan worden. Het is mogelijk dat je als bestuurder benoemd werd in eigen naam en als vaste vertegenwoordiger van een bestuurder-rechtspersoon. Dit kan niet langer. Eén persoon kan slechts in één hoedanigheid in één bestuursorgaan zetelen.

Daarnaast is er ook een cascadeverbod, zodat er onmiddellijk een natuurlijk persoon als vaste vertegenwoordiger moet worden aangeduid, en bijvoorbeeld niet langer je managementvennootschap als ‘tussen’- vaste vertegenwoordiger aangesteld wordt.

Hierboven hebben we ons beperkt tot enkele nieuwe mogelijkheden die je mee in overweging kan nemen naar aanleiding van de verplichte statutenwijziging die dit jaar, 2023, zal moeten doorgevoerd worden.

De notarissen zullen het tegen het jaareinde ongetwijfeld meer dan druk hebben met ‘last-minute’ statutenwijzigingen. Ga daarom tijdig bij je expert langs om de mogelijkheden grondig te kunnen bespreken en te laten uitwerken.

Tom Huyghebaert
Expert familiale planning