Gelukkig, getrouwd met huwelijkscontract

Goede afspraken maken goede vrienden. In een huwelijkscontract maken echtgenoten vooral afspraken voor het geval het huwelijk tot een einde komt, door overlijden of echtscheiding. Dit is niet altijd uw prioriteit wanneer u gaat trouwen. Regel desalniettemin tijdens uw ‘goede’ en ‘gezonde’ dagen tijdig hoe alles dient te gebeuren bij overlijden of echtscheiding.

Wanneer u zonder huwelijkscontract trouwt, kiest u (meestal onbewust) voor de wettelijk voorziene regeling. Mogelijks heeft u de uitgebreide regels van dat standaard gemeenschapsstelsel niet ten gronde bekeken. Dit stelsel kan daarom ook als vangnet voor ‘blind getrouwde’ koppels gezien worden.

Idealiter heeft u zich vooraf laten informeren omtrent de mogelijke huwelijksstelsels waaronder u kan trouwen (scheiding van goederen, al dan niet met gemeenschap van aanwinsten, en de algehele gemeenschap). Deze stelsels kan u verder op maat van uw specifieke situatie en wensen aanpassen. Dit alles legt u dan vóór het huwelijk in een huwelijkscontract vast.

Maar ook tijdens het huwelijk is het belangrijk om de inhoud van uw huwelijkscontract te evalueren. De destijds (bewust of onbewust) gekozen regels omtrent uw huwelijksvermogensstelsel, alsook de bijzondere clausules opgenomen in uw huwelijkscontract, voldoen mogelijks niet langer of kunnen zelfs ongewenste gevolgen hebben.

De kans bestaat dat u tijdens het huwelijk om diverse redenen van de eerdere regeling wil afwijken door middel van een wijzigend huwelijkscontract, bijvoorbeeld omdat:

de grootte en samenstelling van uw vermogen is veranderd,
uw gezinssituatie is gewijzigd,
inzichten evolueren,
wijziging in uw professionele situatie,
andere levensomstandigheden en noden,
…
het huwelijksvermogens- en erfrecht is sinds 1 september 2018 gewijzigd,
de fiscale en familiale beoordeling van de voorziene clausules kan veranderd zijn,
u ontvangt en leest de nieuwsbrief van Lemon Consult,
…

Kijk daarom regelmatig uw huwelijkscontract (of het gebrek daaraan) na.

Hieronder halen we vijf zaken aan die in de laatste jaren wetgevend of fiscaal gewijzigd zijn en die een reden zijn om uw huwelijksregeling na te kijken:

Verblijvings- of keuzebeding onder last en finaal verrekenbeding fiscaal niet langer interessant

Bij een gemeenschapsstelsel geeft een verblijvings- of keuzebeding ‘onder last’ de langstlevende echtgenoot de mogelijkheid om het gemeenschappelijk vermogen volledig aan zich te laten toebedelen zonder hiervoor fiscaal te worden afgestraft. De tegenwaarde van de verkrijging boven de helft moet aan de nalatenschap betaald worden, waardoor deze extra toebedeling in waarde neutraal uitkomt. Deze betaling was uiterlijk pas verschuldigd bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot die zo levenslang kon beschikken over de totaliteit van dat vermogen.

Bij een stelsel van scheiding van goederen kan een finaal verrekenbeding opgenomen worden. Hiermee worden de aanwinsten van elke echtgenoot bij het einde van het huwelijk volgens een vastgelegde verdeelsleutel verrekend, wat een schuld (in de nalatenschap) tot gevolg heeft. Hierdoor kon de eerste nalatenschap tot zelfs € 0 herleid worden, waardoor u geen erfbelasting verschuldigd was.

De Vlaamse Codex Fiscaliteit werd intussen aangepast zodat dergelijke schulden bij een eerste of tweede overlijden fiscaal niet langer aftrekbaar zijn, waardoor deze regeling veelal niet meer het gewenste resultaat bereikt. In tegendeel.

Oppotten van inkomsten in de eigen vennootschap kan niet ten nadele van elkaar

In het wettelijk stelsel behoren de beroepsinkomsten toe aan het gemeenschappelijk vermogen. Wanneer een echtgenoot zijn beroep uitoefent via zijn eigen vennootschap, dan is het mogelijk dat deze echtgenoot zich een beperkt loon uit de vennootschap uitkeert. De beroepsinkomsten potten zo in diens eigen vennootschap op, (mogelijks onbewust) ten nadele van het gemeenschappelijk vermogen.

Sinds 1 september 2018 werd wettelijk voorzien dat er een vergoeding verschuldigd is voor de netto beroepsinkomsten die het gemeenschappelijk vermogen (onterecht) niet heeft ontvangen en redelijkerwijze had kunnen ontvangen wanneer dat beroep bv. via een eenmanszaak was uitgeoefend. Dit is ook voor bestaande huwelijken het geval voor inkomsten die de huwgemeenschap ‘misgelopen’ heeft sinds voormelde datum.

Het zal er op aan komen om bedrijfsmatig behoorlijk te staven waarom de beroepsinkomsten ‘opgepot’ worden. U kan ook overwegen om uw huwelijkscontract en/of -stelsel aan deze gewijzigde situatie aan te passen.

Verblijvingsbeding kan nu ook op onverdeelde eigen goederen

Bij stelsels van scheiding van goederen is het sinds 1 september 2018 mogelijk om op alle eigen vermogen dat in ‘exclusieve onverdeeldheid’ (niet met derden of met uw vennootschap) is, een verblijvingsbeding (‘langst-leeft-al-heeft’) in uw huwelijkscontract op te nemen. Dit heeft tot gevolg dat de onverdeeldheid bij een eerste overlijden volledig en exclusief aan de langstlevende toekomt.

Uit diverse rulings van de Vlaamse Belastingdienst blijkt dat deze huwelijksvoordelen niet aan de progressieve tarieven erfbelasting onderhevig zijn. Voor onroerende goederen zal er bij de toebedeling een verdeelrecht van 2,5% op de totale waarde verschuldigd zijn. De toebedeling van roerende goederen zal zelfs onbelast zijn.

Toekenningsbeding van eigen goederen

Indien u op uw eigen vermogen geen fiscaal voordelig beding van aanwas kan afsluiten of schenkingen tussen echtgenoten zou doen, kan u er sinds 1 september 2018 ook voor kiezen om een toekenningsbeding in uw huwelijkscontract op te nemen. Hierdoor kunnen de goederen die in exclusieve eigendom toebehoren aan één van de echtgenoten bij diens overlijden aan de langstlevende toekomen bij wijze van huwelijksvoordeel.

Ook hier zal het roerend vermogen onbelast aan de langstlevende toekomen. Voor onroerende goederen zal het verkooprecht van toepassing zijn.

Maak uw regelingen optioneel

Geef elkaar, ongeacht het gekozen stelsel, de keuzemogelijkheid om bij een eerste overlijden vrij te kiezen om al dan niet het desbetreffende beding in te roepen in functie van uw vermogen, uw familiale situatie, …, alsook de fiscale regelgeving zoals die bij uw overlijden toegepast zal worden.

Kijk dus regelmatig na of uw huwelijksstelsel, alsook de clausules opgenomen in uw huwelijkscontract (nog) met uw huidige wensen overeenstemmen, alsook met de huidige wetgeving en fiscaliteit. Laat de gemaakte afspraken in uw huwelijkscontract wanneer nodig updaten.

Kijk ook na of de inhoud van uw huwelijkscontract afgestemd is op uw testament, zodat het de werking ervan niet ondermijnt.

De langstlevende echtgenoot en uw erfgenamen zullen u dankbaar zijn.

Tom Huyghebaert
Expert familiale planning