Na een loopbaan van hard werken is het eindelijk zover: je gaat op pensioen. Wat moet je doen om zorgeloos te genieten van je welverdiende rust?

Wanneer moet je je pensioen aanvragen?

Je pensioen aanvragen kan je op verschillende manieren doen. De meeste toekomstig-gepensioneerden doen het online, via hun gemeente of een Pensioenpunt.

Je pensioen gaat in de eerste dag van de maand na de maand waarin je 65 wordt. Ten minste, als je wacht tot je wettelijke pensioenleeftijd (vandaag 65 jaar, 66 jaar vanaf 2025 en 67 jaar vanaf 2030) om te stoppen met werken.

Wanneer je de wettelijke pensioenleeftijd bereikt dan hoef je je pensioen niet zelf aan te vragen, als je gewerkt hebt als werknemer of zelfstandige en jouw hoofdverblijfplaats in België gelegen is. De pensioendiensten starten in dit geval zelf jouw dossier op.

Ga je met ‘vervroegd’ pensioen, dan moet je je pensioen wel zelf aanvragen. Daarvoor moet je wel aan bepaalde voorwaarden voldoen: 60 jaar zijn en 44 jaar gewerkt hebben, of 61 jaar zijn en 43 jaar gewerkt hebben of 63 jaar zijn en 42 jaar gewerkt hebben.

Eén aanvraag is genoeg, ook al heb je in verschillende stelsels gewerkt, bijvoorbeeld als werknemer en zelfstandige of werknemer en ambtenaar. Ook als je verschillende pensioenen aanvraagt, is één aanvraag voldoende. Bijvoorbeeld je eigen rustpensioen, gecombineerd met een overlevingspensioen of met een pensioen als gescheiden echtgeno(o) t(e).

Je pensioen aanvragen kan je ten vroegste 12 maanden voor de datum waarop je pensioen ingaat en ten laatste 1 maand vóór je pensioen ingaat. Een pensioen wordt immers nooit met terugwerkende kracht toegekend. Stelt u uw aanvraag uit tot na de voorziene ingangsdatum, dan zal uw pensioen pas ten vroegste één maand na de aanvraag ingaan.

Ik ben werknemer. Moet ik mijn ontslag geven bij m’n werkgever?

Indien je op pensioen wenst te gaan dien je je arbeidsovereenkomst te beëindigen. Voor het beëindiging van de arbeidsovereenkomst vanwege rustpensioen, volg je de normale regels voor de berekening van de opzeggingstermijn, uitgaande van de werknemer. Je zal dus je ontslag moeten geven en de normale opzeggingstermijn presteren.

Als het ontslag uitgaat van de werkgever bij het bereiken of overschrijven van de pensioenleeftijd dan is er een maximale opzegtermijn van 26 weken.

In de praktijk stellen werkgever en werknemer meestal een wederzijds akkoord op, waarbij wordt afgezien van de opzeggingstermijn.

Je pensioenaanvraag is ingediend als zelfstandige. Wat nu?

Verwittig je sociaal verzekeringsfonds dat je op pensioen gaat.

Als je op pensioen gaat, heb je ook de mogelijkheid om jouw onderneming stopzetten. Je ondernemingsnummer wordt dan geschrapt uit de Kruispuntbank van Ondernemingen. Je kan je hiervoor richten naar jouw sociaal verzekeringsfonds.

Voor veel zelfstandigen is hun werk ook hun passie. Deze zullen het volgende graag horen! Je kan namelijk op pensioen gaan en tegelijk je zelfstandige activiteit verder zetten. Je mag zelfs onbeperkt bijverdienen vanaf het jaar waarin je 65 wordt. Ben je nog geen 65 maar kan je wel een loopbaan van minstens 45 jaar voorleggen? Dan staat er evenmin een limiet op jouw inkomsten.

Ben je jonger dan 65 en of telt je loopbaan geen 45 jaren? Dan moet je de inkomsten uit je zelfstandige activiteit beperken.

Gepensioneerden die blijven werken als zelfstandige blijven onderworpen aan de sociale bijdragen, net zoals een niet gepensioneerde zelfstandige. In tegenstelling tot deze laatste, is het bedrag van de te betalen sociale bijdragen wel minder hoog. Indien de netto beroepsinkomsten lager zijn dan € 3.107,17 (inkomsten 2021) zijn zelfs geen sociale bijdragen verschuldigd.

Boven deze grens worden de sociale bijdragen berekend aan een tarief van 14,70% (in plaats van 20,5% voor een niet gepensioneerde zelfstandige).

Het ziekenfonds hoef je niet rechtstreeks te verwittigen vermits de pensioendienst dit zal doen. Het ziekenfonds zal nagaan of je eventueel recht hebt op een verhoogde tegemoetkoming (bij lage pensioenen).

Wat als je op pensioen gaat en een onbezoldigd mandaat blijft uitoefenen?

Indien je op pensioen gaat terwijl je een onbezoldigd mandaat uitoefent in een vennootschap, bijvoorbeeld als zaakvoerder of bestuurder, dan hoef je niet meer aangesloten te blijven bij een sociaal verzekeringsfonds en dus ook geen sociale bijdragen meer betalen. Let wel op dat er aan bepaalde voorwaarden dient voldaan te zijn.

Lynn Boterberg
Expert fiscale en financiële planning