Ga je samenwonen, dan doe je er misschien goed aan om een aantal afspraken vast te leggen in een samenlevingscontract. De samenleving bij gehuwden wordt grotendeels door de wet geregeld. Bij wettelijk samenwonenden is dit slechts in beperkte mate het geval en bij feitelijk samenwonenden is er wettelijk helemaal niets geregeld. Goede afspraken over de gevolgen van de samenwoning en de beëindiging ervan zouden sommige koppels heel wat ellende kunnen besparen wanneer het tot een relatiebreuk komt.   

Welke regelingen kunnen getroffen worden?

Bewijs van eigendom

Samenwonende partners kunnen een lijst opmaken van de goederen die zij elk bezitten. Ook kunnen zij een regeling uitwerken met betrekking tot het vermoeden van eigendom wanneer zij niet meer over de aankoopfacturen beschikken. Op die manier is het eigendomsbewijs tussen hen geregeld, zodat daarover geen discussie meer over kan ontstaan bij de beëindiging van hun relatie.  

Bijdrage in de gezinslasten

Partners kunnen ook voorzien in welke verhouding de kosten van het huishouden moeten worden betaald. Bijvoorbeeld door het storten van een maandelijks bedrag op een gezamenlijke rekening, welk bedrag wordt bepaald in functie van ieders inkomsten. Om discussies hieromtrent te vermijden kan ook worden opgenomen welke kosten precies met de gezamenlijke rekening mogen worden betaald. Gaat de ene partner inwonen bij de andere die al eigenaar is van een woning, dan kan dit ook de afbetaling van de lening van deze woning bevatten.  

Regeling betreffende de kinderen

Er kan geregeld worden wie en in welke verhouding de kosten voor de kinderen ten laste zal nemen zowel tijdens als na de periode van de samenwoning. Er kan ook bepaald worden dat ene partner mee instaat voor de kosten van de kinderen van de andere partner.  

Huur

Het kan ook aangewezen zijn een regeling op te nemen omtrent de gehuurde gezinswoning. Neem bijvoorbeeld een koppel waarvan de ene partner arts is en verplicht is binnen een bepaalde straal van het ziekenhuis te verblijven. In het samenlevingscontract kan overeengekomen worden dat de partner-arts het huurcontract zal mogen verderzetten mocht het koppel uiteen gaan.  

Wederzijds akkoord

Om een zekere bescherming in te bouwen kunnen samenwonende partners afspreken dat zij voor het aangaan van bepaalde verbintenissen allebei akkoord moeten gaan. Zo kunnen ook feitelijke samenwoners bepalen dat de gezinswoning enkel mag verkocht of verhuurd worden met toestemming van hen beiden, ook al is de gezinswoning eigendom van één van hen. Voor wettelijke samenwoners is deze bescherming van de gezinswoning reeds wettelijk voorzien.  

Verbreking van de relatie

In het samenlevingscontract kan geregeld worden hoe de gezamenlijke bankrekeningen, het meubilair en de huisraad zullen verdeeld worden bij het beëindigen van de relatie. Er kan ook voorzien worden dat de partner die bepaalde verbouwingswerken heeft betaald aan de woning van de andere partner, deze kosten vergoed zal krijgen bij het verbreken van de relatie.  

Wat mag er niet in?

Het samenlevingscontract kan enkel afspraken bevatten over de vermogensrechtelijke gevolgen van de samenwoning. Persoonlijke verplichtingen of verplichtingen die een beperking opleggen aan de individuele vrijheid van de partners kunnen niet opgenomen worden. Zo kan je bijvoorbeeld je partner niet verplichten om trouw te zijn, om voor een bepaalde minimumtermijn samen te wonen of om onbeperkt in de tijd alimentatie te betalen na beëindiging van de samenwoning. 

Je kan je partner niet laten erven via een samenlevingscontract. Hiervoor zal een testament moeten opgemaakt worden.  

In welke vorm moet het samenlevingscontract opgemaakt worden?

De wet voorziet dat wettelijk samenwonenden hun samenlevingscontract enkel in notariële vorm kunnen laten opmaken. Feitelijk samenwonenden daarentegen kunnen hun samenlevingscontract gewoon onderhands opmaken.  

Dana Vandaele

Expert familiale planning