Ik ga scheiden van mijn partner… Welke impact zal dit hebben op mijn pensioen?

Na een echtscheiding kan u als gepensioneerde, mits voldaan is aan bepaalde voorwaarden, aanspraak maken op een zogenaamd echtscheidingspensioen. Maar wat houdt dat echtscheidingspensioen nu precies in? U leest het in deze bijdrage.

Wat is een echtscheidingspensioen?

Wie gescheiden is, kan vanaf zijn of haar eigen pensioenleeftijd mogelijks een echtscheidingspensioen ontvangen. Dat is een extra pensioenbedrag, bovenop uw eigen wettelijk pensioen, berekend op de loopbaan van uw ex-partner.

Het echtscheidingspensioen is er ter bescherming van de partner die niet of minder gewerkt heeft om bijvoorbeeld voor de kinderen te zorgen en het huishouden te runnen. Deze partner heeft hierdoor weinig of geen eigen pensioenrechten opgebouwd, wat een grote financiële aderlating zou betekenen zijn mocht het later tot een echtscheiding komen. Met het echtscheidingspensioen krijgt deze partner financiële ondersteuning door de toekenning van een extra pensioenbedrag bovenop zijn of haar eigen wettelijk pensioen.

Let wel, het echtscheidingspensioen is er enkel voor wie gehuwd was met een werknemer of een zelfstandige. Was uw echtgeno(o)t(e) een ambtenaar, dan kan u er geen aanspraak op maken. Het pensioen van een ambtenaar wordt immers beschouwd als een ‘persoonlijk recht’ dat niet overdraagbaar is.

De toekenning van het echtscheidingspensioen heeft geen invloed op het pensioen van uw ex-partner.

Welke voorwaarden moeten vervuld zijn?

Om aanspraak te maken op een echtscheidingspensioen moeten volgende voorwaarden voldaan zijn:

• U heeft de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en ontvangt dus een (beperkt) eigen wettelijk pensioen. De leeftijd van uw ex-partner speelt geen rol.
• U was gehuwd en bent uit de echt gescheiden. De regeling geldt dus niet voor koppels die feitelijk of wettelijk hebben samengewoond. De echtscheiding moet definitief en overgeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Bij een nog lopende echtscheidingsprocedure kan er dus nog geen aanspraak gemaakt worden op een echtscheidingspensioen. Er geldt evenwel een bijzondere regeling voor partners die feitelijk gescheiden zijn of van tafel en bed gescheiden leven, waar we hier niet dieper op in gaan.
• U mag niet hertrouwd zijn, tenzij het nieuwe huwelijk opnieuw ontbonden is door echtscheiding of overlijden van de (nieuwe) partner. Leert u dus een nieuwe partner kennen, dan kan het voor uw pensioen interessanter zijn om feitelijk of wettelijk te gaan samenwonen in plaats van opnieuw te trouwen.

Berekening van het echtscheidingspensioen

De berekening van het echtscheidingspensioen gebeurt in grote lijnen op een zelfde manier als een gewoon wettelijk pensioen. Hierbij zijn volgende elementen belangrijk:

• De loopbaan van uw ex-partner: Voor het bepalen van de loopbaan van de ex-partner worden de periodes van tewerkstelling en eventuele gelijkgestelde periodes (bv. bij ziekte) gedurende de huwelijksperiode (van de dag van het wettelijk huwelijk tot aan de dag van de overschrijving van de echtscheiding in de akten van de burgerlijke stand) in aanmerking genomen. Deze worden aan uw eigen jaren als zelfstandige of werknemer toegevoegd, tot een maximum van 45 jaar. De jaren waarvoor u recht heeft op zowel een persoonlijk rustpensioen als een pensioen als uit de echt gescheiden echtgenoot, tellen telkens slechts voor één jaar mee. U kan dus zelf niet sneller met pensioen gaan op basis van de gewerkte jaren van uw ex-partner. Overschrijdt u de grens van 45 jaar, dan worden de minst voordelige jaren uit de pensioenberekening weggelaten.
• Het beroepsinkomen van uw ex-partner. Hierbij moet een onderscheid worden gemaakt tussen de jaren waarin u zelf een beroepsactiviteit uitoefende en de jaren waarin u geen beroepsactiviteit uitoefende.
  • Voor de huwelijksjaren waarin u geen eigen pensioenrechten hebt opgebouwd, wordt het echtscheidingspensioen berekend op 62,5% van het loon van uw voormalige echtgeno(o)t(e).
  • Voor de huwelijksjaren waarin u eigen beroepsinkomen ontving, en dus eigen pensioenrechten hebt opgebouwd, ontvangt u een supplement bovenop uw eigen rustpensioen op basis van het loon dat uw ex-partner tijdens het huwelijk verdiende. Concreet wordt 62,5% van het loon van uw ex-partner verminderd met uw eigen loon in de periode waarin u zelf een beroepsactiviteit uitoefende. Indien uw eigen loon gelijk is of hoger dan 62,5% van het loon van uw ex-partner dan zal u geen recht hebben op een echtscheidingspensioen. Kortom: u zal enkel recht hebben op dit supplement indien de inkomsten van uw ex-partner beduidend hoger lagen dan die van uzelf.

Om tot het effectieve echtscheidingspensioen voor een bepaald jaar te komen, wordt de uitkomst van bovenstaande berekening nog vermenigvuldigd met 60%.

Let op! Indien u voor een bepaald jaar eigen pensioenrechten in een ander pensioenstelsel hebt opgebouwd, dan krijgt u geen pensioen als echtgescheidene, tenzij u aan die persoonlijke rechten verzaakt.

x

Besluit

Het echtscheidingspensioen geeft de partner die tijdens het huwelijk niet of minder gewerkt heeft (bv. om voor de kinderen te zorgen) een zekere financiële bescherming bij latere pensionering. Het echtscheidingspensioen is er evenwel niet voor iedereen. Zo vallen feitelijk of wettelijk samenwonenden uit de boot. Ook zou een nieuw huwelijk de toekenning van het echtscheidingspensioen in de weg staan. Dit onderstreept het belang om de samenlevingsvorm te kiezen die het best aansluit bij uw specifieke situatie, wensen en doelstellingen, waarbij alle voor- en nadelen van iedere samenlevingsvorm tegen elkaar worden afgewogen. De experten van Lemon Consult adviseren u graag bij het maken van deze keuze.

Steve Bossuyt
Gecertificeerd belastingadviseur