Stel, met de feestdagen in zicht, wenst u uw kinderen een som geld te schenken. Of misschien zijn uw kinderen net het huis uit en wilt u hen graag een financieel duwtje in de rug geven. De ‘bankgift’ leent er zich toe om op een eenvoudige en goedkope manier te schenken. Maar hoe pak je dit nu het best aan? Wij maakten voor u een praktisch overzicht.

1/Principe

De bankgift is een schenking die plaatsgrijpt door de loutere overschrijving van gelden (of gedematerialiseerde effecten) van de bankrekening van de schenker naar de bankrekening van de begiftigde. Als onrechtstreekse schenking is de bankgift niet aan vormvoorwaarden onderworpen. Wel dient uit de feiten voldoende te blijken dat de schenker zich heeft verarmd, met de intentie om iets te geven, en dat de begiftigde de schenking heeft aanvaard.

2/ Bewijsdocumenten

Het bestaan van een schriftelijk document is geen geldigheidsvereiste voor de bankgift, maar om latere discussies met de fiscus of met (andere) erfgenamen te vermijden, is het ten sterkste aangewezen om over een schriftelijk bewijs te beschikken van de bankgift (en haar modaliteiten) en de datum waarop deze tot stand is gekomen.

De bankgift wordt als onrechtstreekse schenking doorgaans aan de hand van 3 documenten bewezen:

  1. een voorafgaande intentiebrief, uitgaande van de schenker en gericht aan de begiftigde, waaruit de bedoeling om te schenken blijkt en de eventuele voorwaarden en modaliteiten waaronder de schenker bereid is te schenken. Deze brief wordt opgemaakt en verstuurd op een datum VOOR de overschrijving.
  2. de bankrekeninguittrekselswaaruit de overschrijving blijkt, daterende van NA de intentiebrief.
  3. een aanvaardingsbrief (zgn. pacte adjoint), opgemaakt NA de overschrijving en ondertekend door zowel de schenker als de begiftigde.

Indien u geen voorwaarden en modaliteiten (zie hierna) aan de schenking wenst te koppelen, dan kan u de voorafgaande intentiebrief weglaten.

Het is van belang in de mededeling van de overschrijving geen melding te maken van de woorden “schenking” of “gift”. Zo zou men in het vaarwater kunnen komen van een nietige rechtstreekse schenking omdat niet aan de vormvereiste van een notariële akte is voldaan. Hoewel bepaalde rechtspraak reeds oordeelde dat de vermelding “schenking” in de mededeling, de schenking op zich niet ongeldig maakt, lijkt het ons toch veiliger dit te vermijden.

3/ Voorwaarden en modaliteiten

Maakt u zich zorgen dat uw kind later ontspoort of de gelden onbezonnen verspilt, of vreest u dat de geschonken gelden bij uw schoonfamilie zouden terechtkomen, dan kan u bepaalde voorwaarden en modaliteiten koppelen aan de bankgift.

Zo kan u bijvoorbeeld voorzien dat:

  • de begiftigde de geschonken gelden enkel mag vervreemden mits uw toestemming (vervreemdingsverbod);
  • de begiftigde de geschonken gelden niet mag inbrengen in de huwgemeenschap (uitsluitingsclausule);
  • bij (kinderloos) vooroverlijden van de begiftigde de geschonken gelden naar uw vermogen zullen terugkeren (beding van terugkeer).

Wie zich het vruchtgebruik wil voorbehouden, zal bij de notaris moeten passeren. Er zal in dat geval schenkbelasting verschuldigd zijn, tenzij u de akte laat verlijden voor een Nederlandse notaris. Indien u wenst te schenken zonder tussenkomst van een notaris en u wil toch een periodiek inkomen kunnen genieten, dan kan u de last tot betaling van een lijfrente in de intentiebrief en de pacte adjoint voorzien.

4/ Fiscale gevolgen

Een bankgift is ook fiscaal interessant. Omdat het bewijs van een bankgift niet verplicht geregistreerd dient te worden, dient er ook geen schenkbelasting betaald te worden. Dit in tegenstelling tot een schenking via een notariële akte. Indien u bovendien niet overlijdt binnen de 3 jaar (vanaf 2021 binnen de 4 jaar), zal er evenmin erfbelasting op de schenking verschuldigd zijn bij uw overlijden.

U kan de driejaarstermijn van de erfbelasting ook buiten spel zetten door de schenking vrijwillig te laten registreren en schenkbelasting te betalen (voor partners en kinderen geldt in Vlaanderen een tarief van 3 %). De pacte adjoint getekend door de schenker en de begiftigde waaruit blijkt dat de overschrijving animo donandi gebeurde en dat de schenking door de begiftigde werd aanvaard, vormt een geldige heffingstitel voor de schenkbelasting.

5/Vaste datum

Om zo nodig te kunnen aantonen dat de schenking plaatsvond meer dan drie jaar vóór het overlijden moeten de bankuittreksels en de brieven worden bijgehouden. Om zo nodig ook te kunnen bewijzen dat de modaliteiten (bv. beding van terugkeer) reeds bedongen waren op datum van de schenking, zorgt u er best voor dat ook de datum van de voorafgaande intentiebrief kan worden bewezen door het bekomen van een (semi) vaste datum.

Algemeen wordt aanvaard dat dit kan door de intentiebrief aangetekend te versturen en de omslag ongeopend te bewaren. U schrijft dan ook best op de ommezijde van de omslag “niet openen” zodat de begiftigde deze effectief niet per ongeluk opent. Deze brief wordt dan enkel geopend als hierom gevraagd wordt door de fiscus en dit in diens bijzijn of van een notaris. De begiftigde kan op die manier evenwel geen kennis nemen van de inhoud van de brief. Daarom dient u een tweede exemplaar van dezelfde brief te versturen met de gewone post of deze te overhandigen zodat hij kennis kan nemen van de voorwaarden.

Een andere mogelijkheid is om de brief zelf toe te vouwen en deze langs de zijkant dicht te plakken of te nieten en de brief zelf op te sturen zonder omslag. Op die manier komt de poststempel op de brief zelf en kan deze wel geopend worden.

De aanvaardingsbrief of pacte adjoint hoeft niet noodzakelijk een vaste datum te verkrijgen. Er kan geargumenteerd worden dat de vaste datum blijkt uit de overschrijving. Veiligheidshalve zou u ook deze brief aangetekend kunnen versturen.

 

Het hoeft geen betoog dat de bewijsdocumenten met zorg dienen te worden opgemaakt en dat de voorwaarden en modaliteiten met kennis van zaken dienen te worden geformuleerd. Laat u hiervoor bijstaan door een specialist, zodat u met een gerust gemoed kan overgaan tot de schenking.

 

Dana Vandaele
Expert vermogensplanning

Een vraag over dit artikel? Stel ze hier aan de auteur.