Het wettelijk pensioen is vaak niet voldoende om alle uitgaven op pensioenleeftijd te financieren. Daarom heeft de wetgever een aantal fiscale incentives ingevoerd om zelf een aanvullend pensioenkapitaal op te bouwen.
Het doel van deze reeks is om dieper in te gaan op de zgn.  2de en 3de pensioenpijler . Hierna lichten we toe hoe u via pensioensparen, onderdeel van de 3de pensioenpijler, op een fiscaal voordelige manier een aanvullend pensioenkapitaal kan opbouwen.

 

Wat is pensioensparen?

Via het pensioensparen is het mogelijk om een aanvullend pensioenkapitaal op te bouwen en tegelijkertijd een fiscaal voordeel te genieten.

Het bedrag dat u jaarlijks kan sparen, is beperkt. U heeft de keuze tussen twee maximumbedragen. De geïndexeerde bedragen voor inkomstenjaar 2025 zijn de volgende:

  • Het ‘gewone’ pensioensparen met een fiscaal maximumbedrag van € 1.050.
  • Het ‘verhoogd’ pensioensparen met een fiscaal maximumbedrag van € 1.350.

Fiscaal voordeel

Voorwaarden

Opdat de premie voor pensioensparen in aanmerking komt voor een fiscaal voordeel, moet het pensioenspaarcontract aan volgende voorwaarden voldoen:

  • U bent tussen de 18 en 65 jaar oud op het moment dat u een pensioenspaarcontract afsluit.
  • Uw contract heeft een looptijd van minstens 10 jaar.
  • U bent zelf aangeduid als begunstigde bij leven.
  • De begunstigde bij overlijden is de echtgenoot of wettelijk samenwonende partner, of bloedverwanten tot en met de tweede graad.

U kan een belastingvermindering voor pensioensparen genieten tot en met het jaar waarin u 64 wordt. Latere premiebetalingen leveren geen belastingvoordeel meer op.

Jaarlijks kan u maar voor één pensioenspaarcontract een belastingvermindering genieten. Wanneer u verschillende contracten heeft afgesloten, dan zal u moeten kiezen voor welk contract u een belastingvermindering wenst te genieten.

Belastingvermindering

De belastingvermindering voor pensioensparen is afhankelijk van het bedrag dat u stort:

  • Kiest u voor het ‘gewone’ pensioensparen en stort u dus maximaal een premie van € 1.050, dan bedraagt de belastingvermindering 30% (te verhogen met gemeentelijke opcentiemen).
  • Kiest u voor het ‘verhoogd’ pensioensparen en stort u dus een premie die ligt tussen € 1.051 en € 1.350, dan bedraagt de belastingvermindering 25% (te verhogen met gemeentelijke opcentiemen).

‘Gewoon’ pensioensparen of ‘verhoogd’ pensioensparen?

U heeft dus de keuze tussen twee maximumbedragen. Hierna wordt voor beide maximumbedragen de belastingvermindering en de eindtaxatie weergegeven, om uiteindelijk het fiscaal voordeel per maximumbedrag te kunnen weergeven.

Wanneer u opteert voor het ‘verhoogd’ pensioensparen geniet u een hoger belastingvoordeel (€ 337,50 i.p.v. € 315). Anderzijds is de eindtaxatie voor ‘verhoogd’ pensioensparen hoger (€ 108 i.p.v. € 84), aangezien een hoger eindkapitaal wordt opgebouwd. Fiscaal gezien levert het storten van het hogere maximum op het einde van de rit dus geen extra voordeel op.

Eindtaxatie

Het opgebouwde kapitaal ondergaat een eindtaxatie die in principe gebeurt via de inhouding van een anticipatieve heffing van 8% op uw 60ste verjaardag. De premies die nadien nog gestort worden, blijven bij uitkering dus onbelast.

Voor contracten die afgesloten werden vóór 2015 werd een gedeelte van de eindbelasting reeds vervroegd ingehouden. Op 60 jaar wordt de reeds ingehouden belasting dan verrekend met de effectief verschuldigde eindbelasting.

Indien daarentegen het contract pas na uw 55ste verjaardag wordt afgesloten of als de premie na deze leeftijd wordt verhoogd, wordt de eindtaxatie pas ingehouden op de tiende verjaardag van de eerste storting of premieverhoging, hetgeen een stuk nadeliger is. Pensioensparen start u dus best op voor uw 55ste.

Pensioenspaarverzekering of pensioenspaarfonds?

Wanneer u een pensioenspaarcontract afsluit, heeft u de keuze tussen een pensioenspaarverzekering of een pensioenspaarfonds. Binnen beide mogelijkheden heeft u, naargelang uw risicoprofiel, bovendien nog eens de keuze uit verschillende beleggingsformules.

Pensioenspaarverzekering

Bij een pensioenspaarverzekering heeft u de keuze tussen een tak 21- of tak 23- verzekering.

  • Tak 21- verzekeringen bieden een vast jaarlijks rendement, eventueel aangevuld met een winstdeelname die afhankelijk is van de prestatie van de onderliggende beleggingsportefeuille. Hierbij heeft u dus geen risico op kapitaalverlies. Daar tegenover staat evenwel dat de gegarandeerde rendementen op vandaag eerder laag zijn.

Bij tak 21-verzekeringen wordt de eindtaxatie berekend op de betaalde premies, verhoogd met de gewaarborgde intresten. De winstdeelnames worden niet belast.

  • Tak 23- verzekeringen zijn verzekeringen die geen gegarandeerd rendement geven, maar een rendement dat afhankelijk is van de beurs. U heeft bovendien geen kapitaalgarantie. Bij tak 23-verzekeringen heeft u de mogelijkheid op een potentieel hoger rendement, maar dit is volledig afhankelijk van de evolutie van de beurs. Als de beurskoersen van de onderliggende beleggingen stijgen, zal uw kapitaal in de tak 23-verzekering deze trend in principe volgen. Als de aandelenmarkten daarentegen crashen, dan loopt u het risico op kapitaalverlies.

Bij tak 23- verzekeringen wordt de eindtaxatie berekend op de reserve, m.a.w. u wordt belast op het effectief bijeen gespaarde bedrag.

  • Ten slotte kan u ook kiezen voor een zgn. ‘tak 44’- verzekering. Dit is een commerciële benaming voor een verzekeringspolis waarin zowel een gedeelte tak 21 (vastrentend) als een gedeelte tak 23 (beursgenoteerde producten) vervat zit. Bij een dergelijke polis heeft u zelf de mogelijkheid om de verhoudingen tussen het gedeelte tak 21 en tak 23 af te stemmen op uw beleggersprofiel.

Verzekeringen hebben steeds een contractueel vastgestelde einddatum. Dit wil zeggen dat pensioenspaarverzekeringen op deze einddatum (verplicht) zullen worden uitgekeerd.

Pensioenspaarfonds

Een pensioenspaarfonds is een beleggingsfonds dat net zoals een tak 23-verzekering belegt in aandelen en obligaties. Het rendement hangt volledig af van de evolutie van de beurs. Hoe meer het fonds in aandelen belegt, hoe hoger het risico.

In tegensteling tot een verzekeringsformule wordt bij een pensioenspaarfonds de eindtaxatie berekend op de betaalde premies, vermeerderd met een fictief rendement van 4,75%, ook al is het werkelijke rendement hoger of lager. Dit impliceert het risico om op een hoger rendement belast te worden dan wat in werkelijkheid gehaald werd. Wordt echter een hoger rendement gehaald, dan is dit surplus belastingvrij.

Pensioenspaarfondsen hebben geen voorziene eindvervaldag. U bent met andere woorden niet verplicht om uw aanvullend pensioenkapitaal op de eindvervaldag op te vragen. Dit kan interessant zijn. Als u uw geld niet onmiddellijk nodig heeft, dan kan u immers uw pensioenkapitaal laten staan en verder laten renderen. Is de beurs op de eindvervaldag net fors gedaald, dan kan u even afwachten tot de beurs gestabiliseerd is en dan pas uw pensioenkapitaal opvragen.

Besluit

Via pensioensparen kan u op een fiscaal voordelige manier een aanvullend pensioenkapitaal opbouwen. De keuze voor een pensioenspaarverzekering of een pensioenspaarfonds dient bekeken te worden in functie van uw persoonlijke situatie en uw risicoprofiel.

Lore Ockier
Expert fiscale en familiale planning