In het regeerakkoord van de nieuwe Vlaamse regering stond het voornemen te lezen om de erfbelasting te hervormen en te verlagen, waarbij de focus zou worden gelegd op de kleine en middelgrote erfenissen. De afgelopen dagen is via de media stilaan duidelijk geworden hoe de regering hier concreet vorm wenst aan te geven. In dit artikel lichten we je de voorstellen toe die momenteel op tafel liggen voor partners en kinderen en berekenen we welke impact deze concreet voor jou zullen hebben.
Wat zal er veranderen?
Vooreerst wordt er voorgesteld om vanaf 2029 de eerste € 50.000 die een kind of partner erft volledig vrij te stellen van erfbelasting. Op de schijf van € 50.000 tot € 150.000 zal slechts 3% erfbelasting betaald worden, in plaats van 9% op vandaag. Als je als kind of partner meer erft dan € 150.000 moet je hierop 9% erfbelasting betalen tot € 250.000. Vanaf € 250.000 betaal je op het deel erboven 27% erfbelasting.
Verder zou de langstlevende partner geen erfbelasting meer moeten betalen op de eerste € 150.000 roerend vermogen die hij/zij erft van zijn partner. Nu is de eerste € 50.000 is vrijgesteld en wordt de volgende schijf tot € 250.000 belast aan 9%. Tegen de huidige tarieven moet daarom nog € 9.000 erfbelasting betaald worden op een bedrag van € 150.000. Bovendien blijft het aandeel dat de langstlevende erft in de gezinswoning vrijgesteld.
De eerste € 50.000 roerend vermogen die de langstlevende partner erft is vrijgesteld van erfbelasting.
De eerste € 150.000 roerend vermogen die de langstlevende partner erft is vrijgesteld van erfbelasting, wat een besparing oplevert van € 9.000.
In beide gevallen is de erfbelasting te berekenen per erfgenaam en voor roerende en onroerende goederen afzonderlijk en is het aandeel dat de langstlevende partner erft in de gezinswoning is vrijgesteld.
Hoeveel bedraagt de belastingbesparing concreet? Enkele voorbeelden.
Een gezin bestaande uit een gehuwd koppel (beiden 61 jaar) met 2 kinderen en een vermogen bestaande uit een gezinswoning ter waarde van € 250.000 en € 60.000 spaargeld zou bij de huidige tarieven € 9.033 erfbelasting betalen na het overlijden van beide partners. Na de hervorming zou nog slechts € 3.750 erfbelasting verschuldigd zijn. Dit levert een besparing op van € 5.283 of 58,49%.
Datzelfde gezin met een vermogen bestaande uit een gezinswoning ter waarde van € 500.000 en een appartement aan zee van € 400.000 en spaargeld en beleggingen van € 400.000 zou bij de huidige tarieven € 76.950 erfbelasting betalen na het overlijden van beide partners. Na de hervorming zou nog slechts € 32.370 erfbelasting verschuldigd zijn. Dit levert een besparing op van € 44.580 of 57,93%.
Datzelfde gezin met een vermogen bestaande uit een gezinswoning ter waarde van € 1.500.000 en 10 appartementen met een waarde van € 3.000.000 en spaargeld en beleggingen van € 3.000.000 zou bij de huidige tarieven € 1.466.550 erfbelasting betalen. Na de hervorming zou er nog steeds € 1.390.050 erfbelasting verschuldigd zijn. Dit levert een besparing op van € 76.500 of 5,22%.
De sterke vermindering van erfbelasting is te wijten aan het feit dat de besparingen van € 7.500 en € 9.000 vele malen toegepast worden. Elk kind verkrijgt bij een erfenis van € 150.000 tot € 7.500 belastingvermindering en dit zowel op de roerende als de onroerende goederen. Per kind bekom je zo € 15.000 vermindering. De langstlevende partner krijgt een vermindering van € 9.000 op het roerend vermogen en ook nog eens € 7.500 op ander onroerend goed dan de gezinswoning. Bij een gezin met 2 kinderen maakt dit bij een eerste overlijden een besparing uit tot € 46.500. Bij een tweede overlijden van de langstlevende ouder kunnen deze vrijstellingen voor de kinderen van € 7.500 nogmaals benut worden, wat nog eens € 30.000 besparing kan betekenen. Bij een gezin met 2 kinderen kan in totaal € 76.500 bespaard worden door deze maatregelen.
Uit bovenstaande berekeningen blijkt duidelijk dat vooral de kleine en middelgrote vermogens voordeel halen uit de verlaging van de tarieven (procentueel gezien). De beoogde doelstelling wordt hierdoor ons inziens behaald. De erfbelasting voor grotere vermogens blijft evenwel heel hoog.
Maximaal vermogen om slechts 0% of 3% erfbelasting te betalen
Vervolgens hebben we onderzocht welk vermogen een gezin maximaal zou mogen bezitten opdat er geen erfbelasting, of slechts 3% erfbelasting, verschuldigd zou zijn, indien één van hen zou komen te overlijden.
Welk ROEREND VERMOGEN mag een koppel bezitten om GEEN ERFBELASTING te betalen?
Onderstaande tabel illustreert welk roerend vermogen (bv. geld, beleggingen, inboedel, auto, pensioenpolissen) je naargelang de gezinssituatie maximaal mag bezitten zodat je bij een eerste overlijden geen erfbelasting zou betalen.
Een gezin met 2 kinderen mag bijvoorbeeld een gezamenlijk roerend vermogen bezitten van € 500.000 en zal bij een eerste overlijden van één van de partners geen erfbelasting betalen indien het vermogen fiscaal optimaal verdeeld wordt over de kinderen en de langstlevende partner.
Belangrijk hierbij is dat de ouders hiervoor een testament opmaken om te komen tot deze verdeling. Hierin bepalen zij dat indien zij als eerste overlijden, elk kind € 50.000 roerend vermogen verkrijgt en de langstlevende partner het saldo. Het deel boven de € 150.000 tot € 250.000 zal onderhevig zijn aan 9% erfbelasting. Indien de langstlevende (of een kind) nog meer zou erven dan € 250.000 zal deze 27% erfbelasting betalen op het deel erboven. Een herschikking tussen de kinderen en de langstlevende is dan fiscaal bekeken wel aangewezen.
Welk ROEREND VERMOGEN mag een koppel bezitten indien zij MAXIMAAL 3% ERFBELASTING wensen te betalen?
Onderstaande tabel illustreert welk roerend vermogen je naargelang de gezinssituatie maximaal mag bezitten zodat u bij een eerste overlijden maximaal 3% erfbelasting betaalt.
Uit de tabel blijkt dat een gezin met 2 kinderen een gezamenlijk roerend vermogen mag bezitten van € 900.000 en zodat er bij een eerste overlijden van één van de partners maximaal 3% erfbelasting verschuldigd is, opnieuw op voorwaarde dat het vermogen fiscaal optimaal verdeeld wordt over de kinderen en de langstlevende partner.
Welk ONROEREND VERMOGEN mag een koppel naast de gezinswoning bezitten om GEEN ERFBELASTING te betalen?
Indien een koppel bij een eerste overlijden de gezinswoning volledig nalaat aan de langstlevende partner zal hij/zij hierop geen erfbelasting betalen.
Onderstaande tabel illustreert welk onroerend vermogen (bv. huizen, gronden, appartementen, winkels, etc.) je naargelang de gezinssituatie naast je gezinswoning maximaal mag bezitten zodat u bij een eerste overlijden geen erfbelasting betaalt.
Een gezin met 2 kinderen mag bijvoorbeeld naast de gezinswoning, een gezamenlijk onroerend vermogen bezitten van € 300.000 en zal bij een eerste overlijden van één van de partners geen erfbelasting betalen, indien het vermogen fiscaal optimaal verdeeld wordt over de kinderen en de langstlevende partner.
Welk ONROEREND VERMOGEN mag een koppel naast de gezinswoning bezitten om MAXIMAAL 3% ERFBELASTING te betalen?
Onderstaande tabel illustreert welk onroerend vermogen je naargelang de gezinssituatie naast je gezinswoning maximaal mag bezitten zodat u bij een eerste overlijden maximaal 3% erfbelasting betaalt.
Een gezin met 2 kinderen bijvoorbeeld mag een gezinswoning bezitten en bijkomend een gezamenlijk onroerend vermogen van € 900.000 en zal bij een eerste overlijden van één van de partners maximaal 3% erfbelasting betalen, indien het vermogen fiscaal optimaal verdeeld wordt over de kinderen en de langstlevende partner. De ouders dienen hiervoor wel een testament op te maken om te komen tot deze verdeling.
Samenvattend voorbeeld: welk ROEREND en ONROEREND VERMOGEN mag een koppel naast de gezinswoning bezitten om MAXIMAAL 3% ERFBELASTING te betalen?
Een gezin (ouders 61 jaar) met 3 kinderen mag een gezinswoning bezitten van eender welke waarde, € 1.200.000 overig vastgoed en nog eens een roerend vermogen van € 1.200.000 en zal toch slechts € 18.000 erfbelasting betalen bij een eerste overlijden.
Voorwaarde is wel dat zij dit fiscaal optimaal verdelen over de kinderen en de langstlevende partner. Indien dit gezin geen planning opzet om te komen tot een optimale spreiding dient er € 83.190 erfbelasting betaald te worden.
Heeft schenken nog zin?
Voor kleine vermogens zal schenken geen of weinig voordeel opleveren, aangezien ze mogelijks zelfs geen of weinig erfbelasting betalen. Voor middelgrote en grote vermogens is schenken nog steeds fiscaal nuttig, want bij een schenking realiseer je een belastingbesparing op de hoogste tarieven van erfbelasting die van toepassing zijn, namelijk aan 9% en 27%. Zo zal een bankgift van € 1.000.000 bij grote vermogens nog steeds een zelfde belastingbesparing opleveren van € 270.000 of 27%, net zoals vroeger.
Conclusie
De voorstellen van de Vlaamse regering om de erfbelasting te verlagen hebben vooral een sterke impact voor de kleine en middelgrote vermogens. Zij kunnen immers snel 55% besparen t.o.v. de huidige successiekost. De doelstelling van de regering wordt hierdoor ons inziens behaald. De erfbelasting voor grote vermogens blijft evenwel torenhoog. Voor hen blijft de besparing beperkt tot slechts enkele procenten.
Voorwaarde om deze besparing maximaal te kunnen realiseren is wel dat de nalatenschap fiscaal optimaal verdeeld wordt over de kinderen en de langstlevende partner. Bovendien blijven bankgiften en schenkingen van vastgoed en ondernemingen hetzelfde fiscaal voordeel opleveren (bij grotere vermogens). Het moge duidelijk zijn dat doordacht plannen nog steeds loont.
Uiteraard speelt niet enkel het fiscaal element een rol, maar dienen ook de financiële noden van de langstlevende en de planning bij een tweede overlijden in acht te worden genomen. Meer dan € 150.000 vermogen nalaten aan de langstlevende partner en minder dan € 150.000 nalaten aan de kinderen zou wel eens kunnen stuiten op protest van de kinderen, omdat op die manier de belastingvrije sommen bij de kinderen niet volledig benut worden en er gekozen wordt om vermogen belastbaar te stellen bij de langstlevende.
Lemon consult helpt je graag om jouw puzzel te leggen.
Voor meer duiding over vererving zie ook de infofiche.
Kristof Delobelle
Vennoot Lemon Consult